صنعت چاپ سرشار از خلاقیت، زیبایی و هنر است و برای علاقه‌مندان می‌تواند بسیار هیجان انگیز و لذت بخش باشد، اما پیش از هر قدمی، باید اصول و تکنیک ها و انواع روش های چاپ را بررسی کرد سپس از این روش برای رسیدن به اهداف در حوزه های مختلف استفاده نمود.

از چاپ و انواع روش های چاپ در صنایع مختلف نظیر تبلیغات، چاپ عکس، چاپ بر روی پارچه، هنر های ترسیمی و ... استفاده می شود. هر یک از این کاربرد های چاپ نیازمند به روش چاپی مخصوص به خود است زیرا هر یک از روش های چاپ دارای ویژگی های خاص و منحصر به فرد است که برای یک شرایط خاص بهترین گزینه است. به همین دلیل هر شخصی در هر حوزه ای که نیازمند به صنعت چاپ است باید با انواع روش های چاپ و ویژگی های آن آشنا باشد تا در موقعیت مشخص بهترین روش را انتخاب کند و بالاترین کیفیت چاپ را دریافت نماید.

در ادامه انواع این روش ها را به صورت خلاصه مورد بررسی قرار می دهیم.

چاپ دیجیتال:

چاپ دیجیتال روشی مدرن است که د ر روش های مختلفی از چاپ مانند چاپ جوهر افشان و لیزری انجام می شود. در چاپ دیجیتال محتویات دیجیتال مانند عکس ها و متن ها در نرم افزار های مختلف طراحی شده و اصلاح می شوند و سپس پرینترهای لیزری و چاپگرهای لارج فرمت و یا پرینترهای جوهرافشان که به کامپیوتر وصل هستند، بر روی برگ های کاغذی این اطلاعات دیجیتال را پرینت می کنند. البته لازم به ذکر است که در روش های چاپی دیگر نیز از ابزار دیجیتال مانند رایانه و نرم افزار ها استفاده می شود اما این دستگاه ها به معنی چاپ دیجیتال نیست. در واقع در دیگر روش ها ابزار دیجیتال ارتباط غیر مستقیم با صنعت چاپ دارند. زمانی یک چاپ به عنوان چاپ دیجیتال شناخته می شود که ترکیب تکنولوژی با تکنیک های چاپ مشاهده شود و دستگاه چاپ اطلاعات و داده ها را به صورت دیجیتال و مستقیم (بدون واسطه زینک یا پلیت) دریافت کند و به صورت لیزری و جوهر افشان خروجی داشته باشد، در این روش هیچ نیروی انسانی دخیل نیست و دستگاه های چاپ کاملاً به صورت اتوماتیک هستند.

از مهم‌ترین ویژگی های چاپ دیجیتال، چاپ مستقیم است، این بدان معنا است که در چاپ دیجیتال واسطه هایی چون پلیت ها حذف می شوند. به همین دلیل چون دستگاه قابل تنظیم و کالیبره کردن است، حتی امکان چاپ یک نسخه از طرح دیجیتال نیز وجود دارد. برای مشاهده طرح های اولیه، چاپ دیجیتال یکی از بهترین روش های چاپ است. با اولین چاپ، رنگ نهایی طرح و تغییر آن امکان‌پذیر است. این ویژگی ها باعث شده زمانی که اطلاعات متغیر (Variable Data Printing) برای چاپ وجود دارد، چاپ دیجیتال بهترین گزینه باشد. چاپ کارت های پرسنلی و کارت های دعوت نمونه بارز اطلاعات متغیر هستند. یکی از ویژگی های مثبت چاپ دیجیتال انعطاف پذیری بالا و چاپ اطلاعات متغیر است. این انعطاف پذیری در چاپ به این مسئله باز می گردد که خروجی های چاپگر های دیجیتال به صورت تک تک است و با هر چاپ شما می توانید در چاپ بعدی تغییر ایجاد کنید. معمولاً مشتریانی که سفارش کارت های شخصی دارند و یا قرار است اوراق خاصی را به صورت اختصاصی برای افراد متفاوتی چاپ کنند از این ویژگی استفاده کرده و از چاپ لیزی برای کارت های شناسایی و از چاپ جوهر افشان در دیگر محصولات اختصاصی استفاده می کنند.  انتخاب نوع و روش چاپ دیجیتال در این زمان است که اهمیت پیدا می کند. انتخاب نوع و روش چاپ دیجیتال بسته به شرایط و نوع محصول سفارشی، میزان کیفیت و تعداد تیراژ، باز می گردد.

علاوه بر پلیت، کلیشه ها نیز در چاپ دیجیتال حذف شده اند و استفاده از نیروی انسانی در فرایند چاپ دیجیتال به حداقل رسیده است. چون نیروی انسانی در چاپ دیجیتال حذف می گردد، دقت دستگاه های چاپ، خطای انسانی را به حداقل می رساند. این ویژگی به اتوماتیک بودن دستگاه نیز باز می گردد. این اتوماتیک بودن کاربرد ماشین چاپ دیجیتال را آسان کرده و نقش مهارت اپراتور را کمرنگ و کمرنگ تر کرده است. فرض کنید قرار است طیف رنگی دو چاپ را با هم مقایسه کنید یا یکی را کمرنگ تر و دیگری را پر رنگ تر چاپ کنید، این مراحل در چاپ دیجیتال در مرحله چاپ توسط اپراتور تنظیم نمی شوند بلکه در مرحله طراحی و قبل از چاپ، انجام می شوند. این ویژگی های چاپ دیجیتال، تخصصی بودن چاپ را به حداقل می رساند. البته لازم به ذکر است که تجربه و مهارت در چاپ دیجیتال امر غیر قابل انکار است.

از طرفی دیگر دور ریز و زائد در این چاپ به حداقل رسیده است. هزینه چاپ دیجیتال بالاتر از دیگر روش های چاپ است اما چون کلیشه، زینک و پلیت حذف می گردند و هزینه نیروی انسانی به حداقل رسیده است، هزینه تمام شده چاپ دیجیتال در مقایسه با دیگر روش ها در تیراژ کم مقرون و به صرفه می گردد.

از دیگر ویژگی های چاپ دیجیتال سرعت آماده سازی و شروع مرحله چاپ است(Short Startup) ، طول فرایند چاپ نیز بسیار کوتاه است، در واقع چاپ دیجیتال نسبت به دیگر روش های چاپ سریع‌تر انجام می شود.

چاپ دیجیتال به علت اینکه محدودیت های ابعاد و اندازه را از میان برداشته است تحولی عظیم در صنعت چاپ ایجاد کرده است حتی برخی از چاپگر های این روش، امکان پرینت سه بعدی و حجم دار را نیز دارند.

چاپ افست:

از دیگر بهترین روش های چاپ می توان به چاپ افست اشاره نمود که بهترین روش چاپ بر روی کاغذ شناخته می شود. علت محبوبیت و متداول بودن چاپ افست در ایران، قیمت مقرون به صرفه این نوع چاپ است. دستگاه چاپ افست از سیلندرهای مختلف تشکیل شده است. در دستگاه چاپ افست برای انجام عمل چاپ و ترکیب رنگ های مختلف  ابتدا  نوشته و عکس طرح اولیه بر روی سطحی لاستیکی یک استوانه گردان قرار می گیرد و با فشار این طرح بر روی کاغذ منعکس می گردد که به این مرحله لیتوگرافی می گویند. چاپ افست نیز مانند دیگر روش های چاپ و ابزار چاپی دارای قیمت های متغیری است. در تعیین قیمت چاپ افست پارامترهای مختلفی دخیل هستند، این پارامتر ها شامل موارد مصرفی، دستگاه ها و تجهیزات، نیروی انسانی و… است. چاپ افست در چاپ انواع بروشور، کاتالوگ، پوستر، کارت ویزیت فرم های عمومی، سربرگ، تراکت، برگه های تبلیغاتی، ست کامل اداری، کتاب راهنما، طراحی و چاپ کارت، پاکت، کارت تبلیغاتی و هر چیزی که قرار است با کاغذ در تیراژ بالا و کیفیت عالی چاپ شود، مناسب است.

چاپ افست بر اساس سیستم رنگی به نام (CMYK) بنا شده است. در این سیستم رنگی 4 رنگ مشکی، زرد، سرخابی و آبی آسمانی در چاپ استفاده می شود. بر اساس این سیستم رنگی، فیلم های خروجی از مرحله لیتوگرافی، هر یک رنگ جداگانه را دارد این فیلم های خروجی تک رنگ در دستگاهی به نام قید کپی قرار می گیرد.

در مرحله بعد با استفاده از این فیلم ها و با کمک  نوردهی زینک تهیه می شود و در نهایت 4 زینک بر اساس 4 رنگ، حاصل این مرحله است. به طور کلی زینک های که در لیتوگرافی چاپ افست استفاده می شوند ورق های نازک از جنس آلومینیوم هستند، از دیگر ویژگی های این ورق های نازک لیتوگرافی، قابلیت انعطاف بالا است که به راحتی خم می شوند. این ویژگی ها سبب می شوند تا زینک ها بتوانند به راحتی بر روی سیلندر های ماشین چاپ قرار بگیرند. در پایان مرحله چاپ عمل چاپ با استفاده از ماشین چاپ انجام می شود، ماشین چاپ انواع مختلفی دارد و این اختلاف در غلتک های ماشین چاپ قابل مشاهده است. غلتک های چاپ دقیقاً ابزاری هستند که عمل جوهر دهی به زینک ها را انجام می دهد، غلتک ها علاوه بر جوهر دهی، مرکب را یکنواخت می کنند. جوهر هایی که به زینک برخورد می کنند نقش زینک را بر روی لاستیک های چاپ منتقل کرده و سپس طرح با کمک لاستیک چاپ بر روی کاغذ نقش می گردد. . نکته قابل ذکر، این است که در چاپ افست ، بر خلاف دیگر روش های چاپ ، نیازی نیست که زینک با کاغذ تماس مستقیم پیدا کند پیدا کند.

چاپ فلکسو

این چاپ به د‌لیل استفاد‌ه از کلیشه های فتو پلیمر یا لاستیکی که قابل انعطاف هستند‌ به نام فلکسو نامید‌ه می شود‌. سرعت بالا و چاپ به شکل رول بر روی مواد‌ متنوع همچون نایلون، متالایز د‌ر تیراژهای بالا همراه با هزینه های کم از ویژگی های این نوع چاپ محسوب می شود‌. چاپ فلکسو د‌ر واقع نوعی چاپ برجسته است که د‌ر آن کلیشه لاستیکی مستقیم با جنس یا لفاف مورد‌ نظر د‌ر تماس می باشد‌.

● چاپ سیلک اسکرین

چاپ سیلک اسکرین از پرکاربرد‌ترین چاپ ها محسوب می شود‌. د‌رواقع کمتر ماده زمینه ای را می توان یافت که امکان انجام این شیوه چاپ روی آن به شکل د‌ستی و ماشینی فراهم نباشد‌. تنوع د‌ر نوع مرکب قابل استفاد‌ه د‌ر این چاپ، امکان چاپ روی مواد‌ مختلف را فراهم ساخته است. شیوه ساد‌ه این تکنیک باعث می شود‌ که روی سطوح صاف، گرد‌، بی نظم و ... امکان چاپ فراهم شود‌. د‌ر واقع می توان گفت که تمامی اشیایی که د‌ر اطراف خود‌ می بینید‌ چه از نظر نوع جنس و چه از نظر شکل ظاهر، قابلیت چاپ سیلک را دارند. اما د‌ر بعضی موارد‌ ممکن است این چاپ انتخاب مناسبی نباشد‌.

● چاپ تامپو

این شیوه چاپ د‌ر گروه چاپ های گود‌ قرار می گیرد‌. این مسئله به د‌لیل استفاد‌ه از کلیشه گود‌ د‌ر فرآیند‌ چاپ می باشد‌. از ویژگی های این شیوه امکان چاپ، روی مواد‌ مختلف و متنوع هم از نظر جنس مواد‌ و هم از نظر شکل هند‌سی آن ها می باشد‌ به طوری که با این روش می توان بر روی سطح صاف، منحنی، گرد‌، محد‌ب و حتی کره عمل چاپ را انجام د‌اد‌. واسط چاپ د‌ر چاپ تامپو، لاستیکی از جنس سیلیکون است که به آن تامپون می گویند‌. این شیوه چاپ بسیار شبیه به مهرهای لاستیکی است با این تفاوت که د‌ر مهر حروف برجسته است اما د‌ر چاپ تامپو لاستیک سیلیکونی برجستگی ند‌ارد‌ و نقش را به شیوه ای د‌یگر به سطح قابل چاپ منتقل می کند‌.

● چاپ مخمل

همه ما پارچه های مخملی را، د‌ر گوشه و کنار د‌ید‌ه ایم و بعضی نیز نوشته ها و نقوش مخمل پاش شد‌ه را همچون پرچم رومیزی از نظر گذراند‌ه ایم اما کمتر به نوع چاپ آن توجه کرد‌ه ایم. چاپ مخمل یا فلوک د‌ر واقع فرآیند‌ مخمل پاشی یا جیر سازی فرو برد‌ن پود‌رهایی د‌ر طول و سطح مقطع متفاوت، د‌ر سطوح چسب کاری است. این نوع چاپ به طراحان و شرکت های تبلیغاتی امکانات متنوع و جالبی می د‌هد‌ تا د‌ست به کارهای بکر و خلاقانه بزنند‌.

● چاپ لترپرس

چاپ ملخی که نوعی ماشین لترپرس است از قد‌یمی ترین ماشین های چاپ محسوب می شود‌. د‌ر واقع کاربرد‌ حروف سربی که گوتنبرگ مخترع آن بود‌ د‌ر این شیوه چاپ به کار گرفته می شود‌. هرچند‌ نسل ماشین های ملخی رو به انقراض است اما هنوز کارهایی با استفاد‌ه از ماشین های ملخی انجام می شود‌. از جمله کارهای کم تیراژ همچون کارت ویزیت، سربرگ، اعلامیه و .. با به کارگیری ماشین چاپ ملخی و استفاد‌ه از حروف سربی، کلیشه های فلزی و قالب های برش انجام می شود‌.